Sue Monk Kidd – Sekretne życie pszczół

W krainie mlekiem i miodem płynącej

Nie wątpię, że gdyby więcej powieści charakteryzowało się narracją podobną do tej, którą prezentuje w swojej debiutanckiej książce Sue Monk Kidd, czytelnictwo miałoby się dużo lepiej. Napisane w 2002 roku Sekretne życie pszczół – w Polsce wznowione niedawno przez Wydawnictwo Literackie – to relaks i nieskrępowana radość z lektury, niosące ze sobą możliwość pogłębienia własnych poglądów i nasycenia duszy trudnym do sprecyzowania nektarem, niezbędnym dla każdego czytelnika o ponadprzeciętnym poziomie wrażliwości. To opowieść o podstawowych wartościach koniecznych do tego, aby godnie żyć, ujęta dodatkowo w język prosty, niepozbawiony jednak literackiej kreacji, polegającej na niebanalnych metaforach, uniwersalnej symbolice i rozbrajających spostrzeżeniach.

Anna Klejzerowicz – Medalion z bursztynem

„Czasem jestem siekierą. Czasem trzeba”[1]

Tolerancja to konieczność. Bez niej nie rozwijamy się, tylko stoimy w miejscu, kisimy się w stęchliźnie, zatruwając złą energią siebie i innych. Z braku tolerancji upadają cywilizacje, brak tolerancji zabija człowieczeństwo. Tolerancja czyni nas wolnymi[2].

Anna Klejzerowicz

Medalion z bursztynem łączy w sobie to, co w twórczości Anny Klejzerowicz najpiękniejsze – tajemnice zanurzone w przeszłości z historią Polski, a życiową mądrość z ludzkimi niedoskonałościami dobrze nakreślonych postaci. Jednak w błędzie będzie ten, kto uzna jej najnowszą powieść za odcinanie kuponów od dotychczasowego dorobku. Fakt, Medalion przypomina wydany na początku zeszłego roku List z powstania „zakurzonym” klimatem starych domostw, pamiątek i dokumentów, wmieszaniem w fabułę fragmentów epistolarnych i wątkiem przeszłości, która mocno determinuje teraźniejszość, jednak całość – począwszy od językowej stylizacji, poprzez zakańczanie rozdziałów i ostateczny wydźwięk, a na momentami bezpardonowym ostracyzmie polskich grzechów skończywszy – bez wątpienia ma swój własny charakter.

Arno Strobel – Trakt [Audiobook]

Thriller czystej wody

Imię i nazwisko: Sybille Aurich. Wiek: 34 lata. Zamieszkała: Ratyzbona, Niemcy. Stan cywilny: mężatka. Dzieci: syn Lucas. Zawód wykonywany: doradca ubezpieczeniowy. Oto garść podstawowych informacji na temat głównej bohaterki psychothrillera Trakt autorstwa Arno Strobla. Informacji na temat osoby, którą Sybille myśli, że jest, a jednocześnie wątpi w to coraz bardziej. Brzmi jakby kobietę nękały zaczątki choroby psychicznej, wstępne stadium rozdwojenia jaźni? Możliwe. Ale zapewniam, że pani Aurich jest zdrowa na umyśle.

James Scott – Bez litości

W imię ojca i brata twego

Ponoć krytyka bardzo często ma swoje źródło w niezrozumieniu. Mam wrażenie, że właśnie z tego powodu James Scott i jego debiutancka powieść Bez litości zostali przyjęci przez polskich czytelników z mieszanymi uczuciami. Odbiorcy do serca wzięli sobie zapowiedzi z okładki opierające się na słowach i nazwiskach takich jak „thriller”, „Hitchcock” czy „McCarthy” i po skończonej lekturze wzięli się za narzekanie. Że akcja wolna, że chciano złapać czytelnika na łatkę dreszczowca, że psychologia leży i kwiczy, że gdzie tam Bez litości do kultowej Drogi etc. Śmieję się w duchu czytając te wszystkie mniej lub bardziej wyszukane opinie i kręcę głową nad ludzką ignorancją. Bo jakkolwiek debiut Scotta nie obszedł się bez wad, tak wszystkie zapowiedzi z okładki mają rację bytu, chociaż niekoniecznie w ich najogólniej przyjętych, massmediowych znaczeniach.

Joanna Łukowska – Nieznajomi z parku

Nie dla kucharek

Do Nieznajomych w parku Joanny Łukowskiej trzeba nie lada empatii i to bynajmniej nie dlatego, że należy z wyrozumiałością pochylić się nad umiejętnościami pisarskimi autorki. Nie, tego jej nie potrzeba, gdyż pióro ma niebanalne w pozytywnym  tego słowa znaczeniu. Natomiast zdecydowanie trudniej pojąć duchowość jej bohaterów, zamkniętych w sobie, zdziwaczałych, myślących w sposób, który dla niejednego psychologa byłby twardym orzechem do zgryzienia, a jeszcze dziwniej postępujących. Pierwsze zatem, o czym należy powiedzieć o jej debiutanckiej powieści, która dzisiaj liczy już sobie dwadzieścia jeden lat[1], zabrzmi na pozór banalnie – że nie jest to książka dla każdego. A ściślej: nie dla każdego czytelnika prozy psychologicznej, nie dla każdej pożeraczki romansów, a nawet nie dla każdej romantycznej duszy.

Sierpień w hrabstwie Osage

Koszmar rodzinnego lata

Sierpień w hrabstwie Osage (August: Osage County, 2013) to jeden z tegorocznych filmowych pewniaków. Pewniaków w tym sensie, że znajdą się chętni, aby iść nań do kina, że koszty produkcji się zwrócą, że przez znaczną część publiki zostanie doceniony. Powody, aby tak myśleć, są co najmniej dwa. Pierwszy to fakt, że najnowsze dzieło Johna Wellsa jest adaptacją nagrodzonej Pulitzerem błyskotliwej i bardzo popularnej na Broadway’u sztuki Tracy’ego Lettsa o tym samym tytule. Drugi to zebranie przed kamerami aktorskiej śmietanki, na czele z Meryl Streep, Julią Roberts i Juliette Lewis. Znalazłby się jeszcze trzeci powód, mianowicie zamknięcie wyrazistych aktorskich osobistości w ograniczonej przestrzeni i pozwolenie im na to, aby wcieliły się one w członków rodziny nabrzmiałej pretensjami, zadawnionymi urazami, tajemnicami oraz pragmatycznym i/lub wojowniczym spojrzeniem na świat. Rodziny, której wisienką na torcie jest uzależniona od medykamentów i niezwykle ekspresyjna seniorka rodu.

Alice Munro – Kocha, lubi, szanuje…

Zwykli piękni ludzie

„Autorka wypełnia przestrzeń między ‘kocha’ a ‘szanuje’ wielością odcieni uczuć i relacji”, czytamy na okładce wznowionego przez Wydawnictwo Literackie tomu opowiadań Alice Munro. I prawdę powiedziawszy, trudno jest przebić to jedno zdanie, ilustrujące sedno charakteru miniatur ze zbioru Kocha, lubi, szanuje…, trafniejszym podsumowaniem. W przypadku twórczości kanadyjskiej pisarki bowiem o to właśnie chodzi – o ukazanie rozmaitych emocji, jakie mogą stać się udziałem człowieka.

Marek Krajewski – Erynie

Boginie zemsty wychodzą spod kołdry

Nazwać Marka Krajewskiego pisarzem to za mało. Aby pełniej oddać charakter jego twórczości, należałoby określić go mianem pisarskiego krawca. Poszczególne części jego retrokryminalnego cyklu o Edwardzie Popielskim można czytać w dowolnej kolejności, a nawet od tyłu, wrocławski pisarz bowiem pozszywał biografię swojego bohatera na modłę patchworkowej kołdry. Poszczególne czasoprzestrzenie jego życia mieszają się, przeszłość splata się z teraźniejszością, a istotne w jego życiu osoby wychylają głowy w najmniej spodziewanych momentach, niczym różnokolorowe skrawki materiału. Przy czym logika i porządek całości przypomina solidną i starannie obrębioną narzutę.

Margaret Mazzantini – Powtórnie narodzony

Powrót do przeszłości

Powieść Powtórnie narodzony autorstwa Margatet Mazzantini pozostanie ze mną na zawsze. Skąd ta pewność? Z powodu niezwykle silnych emocji, jakie ta książka budzi, z powodu jej ogromnej siły przekazu i historii, która szarpie, wręcz wywraca wnętrzności na drugą stronę; i wreszcie – z powodu łez, które pojawiły się w trakcie lektury. Bo Powtórnie narodzonego się przeżywa, a nie tylko czyta, chłonie, a nie tylko odbiera, i wreszcie: bo powieść tę wertuje się nie oczami, ale sercem.

Rok 2008. Pewnego ranka mieszkająca w Rzymie Gemma, stateczna żona wojskowego Giuliana i matka szesnastoletniego Pietra, odbiera telefon. Dzwoni do niej duch z przeszłości, poeta Gojko, którego poznała podczas olimpiady w 1984 roku w Sarajewie. Był on jej przewodnikiem po mieście, swojego rodzaju mentorem, a w końcu – stał się przyjacielem. Był również tym, który połączył losy jej i Diega – nieco ekscentrycznego fotografa z Genui, największej miłości jej życia i ojca jej syna.